Aktywność fizyczna stanowi niezbędny element profilaktyki i leczenia w niektórych schorzeniach a przede wszystkim w otyłości, nadciśnieniu, chorobach serca, wreszcie cukrzycy. Aktywność fizyczna ma szczególne znaczenie w profilaktyce cukrzycy typu 2.
Znanym, potwierdzonym w badaniach jest fakt, że brak aktywności fizycznej sprzyja wystąpieniu cukrzycy typu 2, a osoby, które raz w tygodniu wykonują intensywne ćwiczenia fizyczne mają znacznie niższe ryzyko wystąpienia cukrzycy. Każdy wzrost wydatku energetycznego o 500 kcal tygodniowo zmniejszał ryzyko cukrzycy o 6%.
Warto podkreślić, że dobry efekt w zapobieganiu cukrzycy uzyskiwano również w wyniku stosowania niezbyt intensywnych ćwiczeń, wystarczające były ćwiczenia fizyczne w postaci spacerów.
U chorych na cukrzycę wysiłek fizyczny, dieta i stosowane leki stanowią podstawowe elementy skutecznego leczenia.
Wysiłek fizyczny jest szczególnie ważny w cukrzycy typu 2, gdzie stosowany przynosi wyraźne efekty. Do najkorzystniejszych należą:
-utrzymanie lub wręcz spadek masy ciała, znaczna poprawa wyrównania cukrzycy,
-spadek wartości glikemii w wyniku wzrostu wrażliwości na insulinę po wysiłku fizycznym,
-wreszcie stosowanie w wyniku tego mniejszych dawek insuliny lub doustnych leków przeciwcukrzycowych.
Ze względu na inny mechanizm cukrzycy typu 1, regularny trening u tych chorych wymaga zmiany diety i dawkowania insuliny, by skutecznie wpływał na wyrównanie cukrzycy.
Rodzaje ćwiczeń fizycznych
Różne formy aktywności fizycznej, ich intensywność i czas trwania mają różny wpływ na wartości glikemii u chorych.
Ćwiczenia anerobowe jak szybki bieg, podnoszenie ciężarów, ćwiczenia siłowe, to ćwiczenia w czasie których dochodzi do wzrostu poziomu cukru we krwi, który może utrzymywać się przez dłuższy czas. Zwyżka cukru we krwi jest wynikiem nadmiernej stymulacji nerwowego układu adrenergicznego, a źródłem energii jest glikogen spalany w mięśniach /glukoza w mięśniach i wątrobie jest magazynowana w tej postaci/. W początkowym okresie pogarsza się wrażliwość na insulinę. Korzystne jest jednak to, że w okresie późniejszym po wysiłku utrzymuje się zwiększona wrażliwość na insulinę. Ćwiczenia anerobowe należy wdrażać po konsultacji z lekarzem.
Ćwiczenia aerobowe (dynamiczne) - spacer, bieganie, pływanie, taniec, jazda na rowerze, w czasie tych ćwiczeń energia pozyskiwana jest z tłuszczów i węglowodanów /glukozy krwi i glikogenu mięśni/, które ulegają spalaniu. Prowadzić to może do niedocukrzenia, zwłaszcza, gdy nie zmniejszono przed wysiłkiem dawki insuliny, a przy długotrwałym wysiłku samo zwiększenie kaloryczności diety /dodatkowy posiłek/ może nie wystarczać. Po dłuższym okresie ćwiczeń następuje przestrojenie organizmu: ustrój korzysta głównie z tłuszczów a oszczędzając glikogen oraz glukozę krwi pozwala na bardziej skuteczne utrzymywanie poziomu cukru we krwi. Nie powinno wówczas dochodzić do niedocukrzeń.
Stosuj poniższe zalecenia!
Przeprowadź konsultację ze swoim lekarzem, celem doboru bezpiecznego dla ciebie i równocześnie sprawiającego ci przyjemność zestawu ćwiczeń, ich intensywności, czasu trwania. Lekarz posiada więcej informacji o twojej chorobie i może zdecydować czy współistnienie innych schorzeń np. serca nie jest wskazaniem do zaniechania niektórych ćwiczeń lub zmniejszenia ich intensywności.
Sposób i zakres aktywności fizycznej musi być indywidualnie dobrany dla każdego pacjenta.
Najczęściej zalecane ćwiczenia to ćwiczenia dotleniające jak: pływanie, spacer, bieganie, jazda na rowerze - uprawiaj je co najmniej 3 razy na tydzień przez 20-60 min.
Rodzaj uprawianych ćwiczeń fizycznych może być uwarunkowany powikłaniami, np. ćwiczenia siłowe są niewskazane przy obecności retinopatii /zmian na dnie oka/, a biegi bądź intensywne spacerowanie przy istnieniu lub dużym zagrożeniu zespołem stopy cukrzycowej /zalecane wtedy ćwiczenia to np. jazda na rowerze/. W zespole tym niewskazane jest obciążanie nadmierne kończyn dolnych, szczególnie stóp.
Pamiętaj o częstej kontroli glikemii zarówno przed wysiłkiem jak i w trakcie, pozwoli ci to na szybkie reagowanie na gwałtowne zwyżki poziomu glukozy bądź niedocukrzenia. Kontroluj glikemię po posiłku /uwaga na późne niedocukrzenia/.
Szacuje się, że w Polsce żyje obecnie ok. 2,5 mln. osób z cukrzycą. Dla wielu z nich diagnoza oznacza całkowitą reorganizację dotychczasowego trybu życia. Organizator i bohaterowie kampanii prospołecznej „Mam pasję! Cukier mi nie podskoczy!” już po raz drugi udowadniają, że cukrzyca to nie wyrok. Mimo trudności jakie sprawia, można z nią ciekawie żyć i realizować swoje marzenia, a aktywny tryb życia jest jednym z czynników pomagających w utrzymaniu odpowiedniego poziomu cukru we krwi. Świetnym przykładem tego, że cukrzyca nie jest przeszkodą w uprawianiu sportu jest Michał Machnacki, sportowiec mieszkający w Legionowie. Michał od 2006 roku choruje na cukrzycę insulinozależną. Dzięki pompie Accu-Chek Spirit może aktywnie uprawiać sporty, dzięki czemu jego stan zdrowia przy chorobie jest w miarę ustabilizowany. Trenuje różne sporty, szczególnie bieganie, które pozwala mu trzymać wagę i dawać wiele satysfakcji podczas codziennego treningu i startów biegowych. Rekreacyjnie jeździ na rowerze i uwielbia spędzać aktywnie czas w górach na przepięknych szlakach Sudetów w Górach Stołowych. Z powodzeniem trenował też grę w tenisa stołowego, ale kontuzja kręgosłupa nie pozwala mu na kontynuowanie tej dyscypliny sportu. Michał jest doskonałym przykładem na to, że cukrzyca nie musi oznaczać końca aktywności sportowej, a wręcz wskazany jest wysiłek oczywiście pod stałą kontrolą lekarza.
Źródła:
http://www.dietaproteinowa.eu/sport.html
http://lula.pl/lula/1,95647,6517185,Biegnij_po_urode_.html
http://www.doz.pl/newsy/a4470-Wysilek_fizyczny_wskazany_dla_pacjentow_po_terapii_nowotworowej
http://portal.bikeworld.pl/rower/artykul:a44/2148/Kumulacja+kondensacji+-+Beskid+%26%23x15A%3Bl%26%23261%3Bski/
http://bieganie.pl/?show=1&cat=24&id=230
http://bieganie.pl/?show=1&cat=24&id=230
http://www.accu-chek.pl/pl/zyciezcukrzyca/ludziezpasja_Accu_Chek.html
http://www.machnas.fora.pl/